ازویژگیهای اساسی انسان آگاهی از رفتار خود و برخورداری ازنیروی تفکر است.تفکر انتقادی یکی از ابعاد اساسی وجود انسان است و متناسب با ویژگیهای عصر فراصنعتی و تغییر و تحول فزاینده آن است. بسترسازی درجهت حصول به تفکر انتقادی و به فعل در آوردن استعداد بالقوه فراگیر در حیطه ی سواد رسانه ای منجر به دستیابی به یادگیری موثر در فراگیر می گردد و امکان بده بستان آگاهانه ی فراگیر با محیط پیرامون،دریافت و نهایتا

انتقال اطلاعات به وجود می آید که این امر موجب شکوفا شدن خردورزی و قوه ی خلاقیت فراگیر شده است. اسکریون تفکر انتقادی را فرآیند منظم، هوشمندانه، فعالانه و ماهرانه در مفهوم سازی،کاربرد، تجزیه و تحلیل، ترکیب و ارزشیابی اطلاعات جمع آوری شده یا پدید آمده از طریق مشاهده، تجزیه، تفکر و استدلال می داند.  یکی از شناخته شده ترین تعاریف تفکر انتقادی از رابرتانیس ( 1991 ) است. او تفکر انتقادی را به عنوان تفکر مستدل و تیزبینانه درباره ی اینکه تصمیم بگیریم چه چیزی را باور کنیم و یا انجام دهیم تعریف می کند. در همین راستا تفکر انتقادی به عنوان یکی از اجزا ی اساسی در موضوع سواد رسانه ای مطرح می شود. تفکر انتقادی به تمامی اشکال ارتباطاتی توجه دارد. براون معتقد است اشکال اولیه ارتباطات چاپ (مثل کتاب) اشکال گوناگون رسانه های جمعی

ارتباطات چاپی (مثل روزنامه و مجله) و ارتباطات تصویری (مثل تصاویر متحرک) طی سالها مورد بررسی قرار گرفته است. تا از این رهگذر شناخت بهتر و کامل تری نسبت به محتوای پیام آنها و چگونگی آفرینش شان فراهم شود. پژوهشهای مرتبط با موضوع نشان دهنده تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر پرورش تفکر انتقادی است. یوچو در مطالعه ای که با هدف پرورش تدریس متفکرانه و بهبود تفکر انتقادی، با استفاده از یک برنامه ی شبیه سازی کامپیوتری انجام شد نشان داد که شبیه سازی کامپیوتری برای تدریس مهارتهای کلی تفکر انتقادی وسیله ای مفید برای بهبود تدریس متفکرانه معلمان است و قبل از معلم شدن باید این آموزشها را برای آموزش تفکر انتقادی شاگردان خود در یافت نمایند.

هاپسن( 1998 ) رابطه میان محیط کلاسهای غنی شده بافناوری و رشد مهارت های تفکر سطح بالا و نگرش دانش آموزان نسبت به کامپیوتر را بررسی کرده است و نشان داده است که :

 آشنایی با منابع فناوری نقش معلمان را از سخنران به تسهیل کننده و راهنما تغییر شکل می دهد. محیط های یادگیری غنی شده با فناوری اثر مثبت و معنی داری را بر روی نگرش دانش آموزان در زمینه انگیزه, خلاقیت و  اهمیت کامپیوتر داشته است.

رامپاگاپرن ( 2007 ) ،درتحقیقی تحت عنوان مهارتهای تفکر انتقادی و نگرش دانش آموزان نسبت به فناوری اطلاعات و ارتباطات در محیطهای یادگیری کلاس مبتنی بر کامپیوتر نشان داده است که سطوح تفکر انتقادی در دانش آموزان افزایش یافته و نگرش آنها نسبت به فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهت مثبت بهبود یافته است.

مفهوم تفکر انتقادی

تفکر انتقادی تقریبا به معنای تفکر اندیشمندانه و منطقی است که روی تصمیم گیری برای انجام دادن چیزی یا باور آن متمرکز است. از این اصطلاح این روزها به طور گسترده ای استفاده می شود .تفکر انتقادی، نقد کردن صرف نیست بلکه منظور از کلمه انتقادی نگاهی تیزبینانه است. تفکر انتقادی فرآیندی است که به موجب آن نظرات، اطلاعات و منابعی را که آن اطلاعات را فراهم می کند ارزیابی می کند و به طور منسجم و منطقی آنها را نظم می بخشد، با عقاید و اطلاعات دیگر مرتبط می سازد، منابع دیگر را درنظرمی گیرد و برای مفاهیم ضمنی آنها را مورد ارزیابی قرار می دهد.

سطوحتفکرانتقادی

درتفکر انتقادی، سه سطح تحت عنوان پایه،پیچیده و تعهد شناسایی شده است.

سطح پایه تفکر انتقادی: دراین سطح،یادگیرنده با حس اعتمادی که به تخصص خود دارد،برای هر مشکل پاسخ و راه حل درستی ارائه می دهد. دراین سطح، تفکر با توجه به واقعیات، اصول و یا قوانین پایه است.

سطح پیچیدة تفکر انتقادی : درسطح پیچیده،فرد جدا شدن از منابع هدایت کننده را آغاز و با تحلیل آزمایش شیوه های دیگر،به طور مستقل تفکرمی کند.

سطح تعهد تفکر انتقادی: در اینسطح،یادگیرنده انتخاب راه حل گرفتن از دیگران را به صورت نیاز احساس می کند و خود را گویی به دیگران ملزم می بیند. یادگیرندة مجهز به تفکر انتقادی،به مهارتهایی دست می یابد که می تواند در فرایند آموزش و یادگیری به شیوة  صحیحی قضاوت، تصمیم گیری و ارزشیابی کند.

ضرورتواهمیتپرورشتفکرانتقادی

تفکر انتقادی سبب می شود که فرد از مدارک و شواهد موجود بالاترین درک را داشته باشد و درک کردن فرد را قادر می سازد تا نظرات و معانی را که در ورای هر چیز مهم وجود دارد،آشکارسازد.حتی در موقعیتهای روزمره تفکر انتقادی، تفاوت واقعی میان موفقیت و شکست در هر کار را به ما می نمایاند و به موفقیت یاری می رساند.  به طور کلی در زمینه ی ضرورت و اهمیت تفکر انتقادی به موارد زیر می توان اشاره کرد:

ü      تفکر انتقادی یکی از ابعاد اساسی وجود انسان است و پرورش آن سبب رشد آدمی می شود.

ü      تفکر انتقادی با ویژگیهای عقلانی انسان مانندکنجکاوی و ترقی طلبی منطبق است.

ü      به واسطه آن کاربردی کردن یادگیری بر اساس فعالیت خود یادگیرنده انجام می شود.

ü      متناسب با ویژگیهای عصر فرا صنعتی و تغییر و تحول فزاینده آن است.

ü      برگرفته از اهداف اساسی تعلیم و تربیت است.

برگرفته از مقاله واکاوی سواد رسانه ای و تفکر انتقادی، دومین همایش مدیریت و فرهنگ توسعه

1-همه رسانه ها ساختارمند هستند:رسانه ها با دقت ساختارهای زیرکانه ای ارائه داده که بسیاری از تصمیم گیری ها و نتایج را از عوامل تعیین کننده منعکس می کنند. بیشتر دیدگاه های ما نسبت به واقعیت بر مبنای پیام های رسانه ای است که پیش ساخته هستند، یعنی حاوی نگرش ها، تفسیرها و نتایجی است که تقریبا شکل گرفته است، در نتیجه در زمان تحلیل پیام های رسانه ای باید توجه کنیم که این پیام چگونه شکل گرفته و چگونه واقعیت را بازنمایی می کنند.

2- همه افراد پیام ها را به سختی تفسیر می کنند: کسانی که برنامه تلویزیونی با سایر رسانه ها را مشاهده می کنند، اغلب تجارب مشابه ندارند. هر کسی می تواند پیام را با توجه به سن، فرهنگ، تجربه های زندگی، ارزش ها و باورها به صورت مختلف قبول می کند.

3- رسانه ها منافع تجاری دارند: بیشتر رسانه ها برای سود ایجاد شده اند. تبلیغات بزرگترین منبع درآمد رسانه ها هستند، در نتیجه در برخورد با رسانه ها باید توجه کنیم چه کسی و چرا متن رسانه ای تولید می کند.

4- رسانه ها پیام های ایدئولوژیک و ارزشی دارند: تولید کنندگان پیام های رسانه ای عقاید، ارزش ها و تعصب هایی دارند، در نتیجه بر اینکه چه چیزی و چگونه گفته شود، تاثیر می گذارند. همه پیام های رسانه ای حاوی ارزش ها هستند و لازم است این پیام ها درباره موضوع هایی نظیر ماهیت سبک زندگی، واقعیت مصرف گرایی، نقش زنان، پذیرش اقتدار و... رمزگشایی شود.

5- هر رسانه زبان، تکنیک، اخلاق، باور و اصول هنری خاص خود را دارد: هر رسانه ای معنایی را خلق می کند که به صورتی متفاوت از واژگان، تکنیک ها، سبک ها و باورهای خاصی استفاده می کند. توسعه مهارت های سوادرسانه ای امکان رمزگشایی را برای ما به وجود می آورد. 

6- رسانه ها معانی تجاری دارند: سواد رسانه ای بر آگاهی از پایه های اقتصادی تولیدات رسانه های جمعی مبتنی است. اکثر رسانه ها به دنبال حامیان اقتصادی هستند، در نتیجه مخاطبان را هدف تبلیغات خود قرار می دهند.

7- رسانه ها معانی اجتماعی و سیاسی دارند: تغییر ماهیت زندگی خانوادگی، استفاده از اوقات فراغت و نتایج بحث های سیاسی توسط رسانه ها به وجود می آید. در واقع، رسانه ها تلاش می کنند ارزش ها را به شکل منطقی نمایش دهند. 

8- در رسانه ها شکل و محتوا مرتبط به هم هستند: هر رسانه برنامه و جهت گیری های تکنیکی خاص خود را دارد و واقعیت را به شیوه ای منحصر به فرد رمزگذاری می کند

بازی رایانه ای مانند ورزش فعالیتی مفرح است که بعضا یک فراینر رقابتی اجتماعی را نیز می رساند. بر اساس تحقیقات روان شناسی اجتماعی، عموما مردان بیش از زنان برای ورود به موقعیت های رقابتی برانگیخته می شوند. همچنین بازیکنان مرد نسبت به بازیکنان زن، انگیزه ی بیشتری برای رقابت در باز رایانه ای دارند.از این رو ژانر رقابتی بازی های رایانه ای بیشتر از سوی مردان استفاده می شود تا زنان. در کل ترجیح های دو جنس برای بازی با یکدیگر فرق دارد. پسرها بیشتر بازی های اکشن، ماجراجویانه و شبیه سازی شده را می پسندند، در حالی که دخترها بیشتر به بازی های منطقی و مهارتی گرایش دارند. البته آن طور که به نظر می رسد، در مجموع گرایش پسرها به بازی های رایانه ای بیش از دختران است. هر جند آمار استفاده دختران از این بازی ها نیز رو به افزایش است. طبق آماری که در سال 2007 منتشر شده، 41 درصد از متقاضیان رو به گسترش بازی های تعاملی را دختران تشکیل می دهند. بیشتر تحقیقات نشان داده است که کودکان پیش دبستانی از هر دو جنس، علاقه ی یکسانی به بازی رایانه ای دارند اما با بالغ شدن دخترها، علاقه ی آن ها به بازی رو به کاهش می رود. به نحوی که هر دو جنس تا حدودی پذیرفته اند که بازی کامپیوتری یک بازی پسرانه است. این شکاف جنسیتی در بازی در سن بلوغ رخ می دهد و علت آن هنوز به طور دقیق مشخص نیست. با این حال برخی پژوهشگران معتقدند که یکی از دلایل آن می تواند این باشد که اغلب بازی های کامپیوتری برای پسرها طراحی شده اند و در طراحی آن ها به علاقمندی دختران توجه نشده است. از این رو اغلب، اولین مواجهه یک دختر با بازی کامپیوتری ناخوشایند است.  از دیگر نکات حائز اهمیت بحث جنسیت و رسانه ها، بحث محتوای بازی های رایانه ای است . بیشتر کاراکترهای بازی مرد هستند و زمانی هم که کاراکتر زن است، به شکلی منفی نمایانده می شود. بر اساس یک تحقیق در میان بازی های پرفروش، تنها 16 درصد از شخصیت های بازی ها زن هستند و حدود نیمی از آن ها بیشتر در نقش ناظر در بازی حضور دارند تا این که شریکی فعال در بازی باشند. بر اساس تحلیل محتوایی که خانم دیترز بر روی بازی های رایانه ای انجام داد، کاراکترهای زن بازی ها به طور غیر عادی لاغر، نیمه برهنه و دارای سینه های بزرگ هستند. این تحلیل همچنین نشان داد که نقش اکثر این کاراکترها، نقش یک زن مضطرب  پریشان است. به همین ترتیب پراونزو هم نشان داده که زنان در بازی ها یا قربانی اند یا جایزه ی بازی. برای نمونه می توان به بازی "جاده ی سرعت" که مسابقه موتورسواری هیجان انگیزی است، اشاره کرد. بازی به شکل کارتون است اما اگر بازیکن برنده شود، صحنه ای واقعی و فیلم مانند نشان داده می شود که زنی به عنوان جایزه در پشت موتور موتور سوار گذاشته می شود. به اعتقاد دیترز بازنمایی منفی زنان در بازی ها منجر به درونی شدن این کلیشه می شود که زنان ضعیف هستند و به راحتی قربانی می شوند و این قربانی شدن به عنوان جنبه ی عادی از زندگی قلمداد می شود. در تحقیقی که توسط خانم کافای  انجام شد، از دختران و پسران خواسته شد که بازی مطلوب خود را طراحی کنند. تم اصلی اغلب بازی های طراحی شده توسط پسران بر اساس جدال میان خیر و شر بود، در حالی که دخترها به خطوط داستانی و شخصیت ها تمایل داشتند. دخترها بیشتر تمایل به کاوش در ویژگی های شخصیتی کاراکترها و زندگی آن ها دارند تا این که به دنبال بردن بازی باشند. دی جین، اوپیتیس، کوچ و یونگ، نیز تجربه دختران را در بازی " جستجوی ققنوس" مورد مطالعه قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که دخترها شخصیت های زن بازی را به شخصیت های مرد بازی ترجیح می دهند و تمرکز بیشتری بر تعامل بازی با شخصیت های زن دارند. یکی از بازی هایی که در میان دختران از موفقیت قابل توجهی برخوردار شده، بازی " طراحی مد باربی" است. ساب رامانیام و گرینفیلد این بازی را مورد مطالعه قرار دادند و متوجه شدند که علت علاقه ی دختران به این بازی کم بودن میزان خشونت در آن، وجود فضای زندگی واقعی و استفاده از یکی از الگوهای بازی های رایج دختران در دنیای دیجیتالی است. مطالعه ای که چند سال پیش توسط بنیاد آموزشی موسسه آمریکایی زنان دانشگاهی (AAUW) انجام شد، نشان می دهد که دختران، اغلب بازی های ویدئویی خشن را دوست ندارند و بازی های شخصیت مند، تعاملی و همراه با ایفای نقش را ترجیح می دهند. بازی های دختران که از میانه ی دهه ی 1990 در بازار زیاد شد، اغلب بر روی خرید، مد، قرار ملاقات و ظاهر تمرکز یافته است. اهمیت تناسب محتوای متن با امیال، گرایش ها و نیاز های مخاطب به ویژه در بازی کامپیوتری از آنجاست که رعایت شدن این عوامل در محتوای بازی موجب می شود که مخاطب با آن ارتباط برقرار کند.

بازنمایی در لغت یعنی توصیف کردن، تصویر ساختن، نشان دادن،نماد سازی کردن یا نشانه ی چیزی بودن است. به عبارت دیگر بازنمایی تولید معنای مفاهیم در ذهن ما از طریق زبان است.

از نظر ریچارد دایر مفهوم بازنمایی عبارت است از نحوه ی ساختی که رسانه های جمعی از جنبه هایی از واقعیت مثل افراد، مکان ها، اشیاء، اشخاص و هویت های فرهنگی و دیگر مفاهیم مجرد می سازند. 

استوارت هال توضیح می دهد که دو فرایند یا نظام مجزای بازنمایی مرتبط با هم وجود دارد او می گوید: نظام اول نظام ادراکی یا نقشه ی ذهنی است در این نظام تمام موضوعات، مردم و حوادث با یک سری از مفاهیم و بازنمایی های ذهنی مرتبط هستند. این مفاهیم با توجه به فرهنگ و جامعه ی ما به شیوه ی خاصی نظام یافته اند. ( هال، 17:1997) نظام دوم، زبان است که به ما اجازه می دهد اصطلاحاتی را به صورت اختیاری به جای چیز دیگری تعیین کنیم. در حال حاضر زبان در مورد آن دسته از معانی که خلق و مبادله می شوند، واسطه ی رایج آن چیزی است که ما از اشیاء درک می کنیم.معانی فقط می توانند از طریق دسترسی معمول و مشترک ما به زبان تسهیم شوند. ما در زبان برای بازنمایی مفاهیم، ایده ها و احساستمان به سایر افراد، از نمادها استفاده می کنیم. این نمادها شامل صداها، کلمات نوشته شده، تصاویر تولید شده الکترونیکی، نت های موسیقی و حتی اشیا هستند. زبان یکی از رسانه هایی است که از طریق آن افکار، عقاید و معانی در یک فرهنگ بازنمایی می شوند. از دیدگاه جان فیسک (1380) رسانه ها برنامه هایی آکنده از معانی نهفته را ارائه می کنند و می کوشند با مهار این معانی،آن ها را به معانی یگانه تر و مرجح تری تبدیل کنند. از نظر استوارت هال، خود واقعیت فقط زمانی معنادار می شود که بازنمایانده شود. وانگهی بازنمایی ها و معانی چسبیده به آن ها در طول زمان بسته به این که از چه منظری عرضه شوند، متغیر هستند. می توان بحث هال را چنین خلاصه کرد که اولا هیچ واقعیت معناداری وجود ندارد، مگر آنکه بازنمایانده شود و دوم این که بازنمایی بعد از رویداد رخ نمی دهد، بلکه بخشی از آن رویداد است. در واقع چیزی که ما رویداد می نامیم، خارج از بازنمایی وجود ندارد.

بازنمایی در رسانه ها کارکردهای خاص خود را دارد. ریچارد دایر درباره ی بازنمایی این پرسش را مطرح می کند که چه کسی، کدام گروه را به چه شیوه ای بازمی نمایاند؟ به دنبال چنین رویکردی است که موضوع رابطه ی میان بازنمایی، قدرت و ایدئولوژی پدیدار می شود. به این معنا که بازنمایی فرایند بازتاب شفاف واقعیت از طریق رسانه ها نیست که در مواقعی ممکن است با نواقصی در انعکاس شفاف مواجه باشد. بلکه اساسا در این تلقی بازنمایی فرایندی است که طی آن برخی امور نمایانده می شوند، در حالی که بسیاری از امور مسکوت می ماند. در واقع آنچه بازنمایی می شود، احتمالا با منافع عده ای خاص گره خورده است. نکته حائز اهمیت این است که بازنمایی ها اموری واقعی پنداشته می شوند و از این رو فرایند تکوین شخصیت یا ذهنیت گروه های خاص را هدایت و کنترل می کنند اما به طور کلی بازنمایی چیزی جز حقیقت بر ساخته نیست که به واسطه ی گفتمان های خاصی شکل می گیرد. در حقیقت رسانه ها واقعیت را بازتاب نمی دهند بلکه آن را بازنمایی می کنند. این بازنمایی به نفع عده ای خاص و به ضرر عده ای دیگر است.

تاریخچه:

تلفن همراه جزو آن دسته از کالاهایی است که چند دهه اخیر شیوه و رفتار زندگی بشر را دستخوش تغییراتی شگرف کرده است. فکر متحرک یا سیار کردن تلفن و به‌کارگیری آن در مکان‌های مختلف به منظور بهره گیری بیشتر از این وسیله، از دهه 1960 میلادی در کشور‌های اسکاندیناوی (سوئد، نروژ، دانمارک و فنلاند) شروع و در اواخر آن دهه، اولین تلفن نقطه به نقطه به کار گرفته شد. این فناوری در سال 1975میلادی از سوی کشورهای اسکاندیناوی با سیستم آنالوگ به بازار عرضه شد. اولین شبکه تلفن متحرکNMT) Nordic Mobile Telephone) نیز از سوی همین کشورها راه‌اندازی شد. در اوایل سال 1980 میلادی، استفاده از تلفن‌های دیجیتالی در اتومبیل مورد توجه قرار گرفت. در سال 1977 میلادی کانادا اولین شبکه اطلاعات عمومی را طراحی و راه‌اندازی کرد. شبکه‌های عمومی اطلاع‌رسانی جهانی با استفاده از کامپیوتر، ماهواره و گیرنده‌ها و فرستنده‌های ماکروویو به وجود آمده است. در سال 1983میلادی آمریکا سیستم Nordic Mobile Telephone را وارد بازار کرد. ژاپن نیز سومین کشور در جهان بود که سیستم سیار خود را با ویژگی‌های دو نوع اسکاندیناوی و آمریکایی به نام HCMS عرضه کرد و سپس سیستم NTT با قابلیت اتصال به شبکه را ایجاد نمود. انگلستان در سال 1985 میلادی با عرضه سیستم TACS بود که به گروه دارندگان تلفن سیار پیوست و سپس ایرلند نیز این سیستم را پذیرفت.در سال 1985 میلادی انستیتو European Telecommunications Standards Institute متشکل از 17 کشور اروپایی درصدد طراحی و ابداع یک استاندارد مشترک برای تاسیس شبکه سلولی برآمد تا این استاندارد به صورت هماهنگ، طرح تلفن سیار دیجیتال را اجرا کند، این استاندارد GSM نام گرفت. در حال حاضر، استاندارد GSM شامل سه سیستم است که عملکردهای اساسی کاملا یکسانی دارند، ولی باند فرکانس آنها متفاوت است. اما به شکل کلی اولین تماس غیرتجاری با موبایل در آوریل سال 1973 توسط دکتر مارتین، مدیر اسبق شرکت AT&T انجام گرفت و بیست سال بعد از آن زمان یعنی حدود 1993 میلادی اولین تماس تلفن همراه در کشور ما ایران برقرار شد.25سال پیش، روزنامه‌های منتشر شده در آن زمان در نخستین صفحات خود آگهی‌ای را به چاپ رساندند که شاید در آن مقطع برای خیلی‌ها تعجب‌آور بود. تیتر آگهی‌های چاپ شده با این مضمون بود: "فراخوان برای ثبت نام نخستین شبکه تلفن متحرک جیبی". خواندن همین تیتر می‌توانست خیلی از نظرها را به خود جلب کند. تیرماه سال 1372 بود که ثبت نام تلفن همراه در کشور آغاز شد. اما به دلیل عدم استقبال در آن زمان توسط مردم، روند ثبت نام چندین ماه به طول انجامید؛ به نحوی که در نهایت شرکت مخابرات ایران و شرکت پست توافق کردند به کسانی که در‌ این زمینه بازاریابی کنند و قادر باشند یک یا چند مشتری به پست بکشانند، مبلغی به عنوان پاداش پرداخت شود. در آن زمان با تبلیغات فراوان و با شعار "با تلفن همراه همیشه در مقصد هستید" تا اواسط سال 74 جمعا 9 هزار و 947 نفر ثبت نام کردند که در شهریور همان سال واگذاری‌ها آغاز و بلافاصله بعد از ثبت نام به پایان رسید. از ‌این تاریخ به بعد، مردم ورود تلفن همراه به کشور را باور کردند؛ به طوری که هجوم متقاضیان به مخابرات و بازار به حدی رسید که قیمت سیم‌کارت در آن زمان گاهی اوقات به بالای 30 میلیون ریال نیز می‌رسید. اولین آگهی که برای معرفی تلفن همراه آن زمان در روزنامه‌های سیاه و سفید اطلاعات و کیهان به چاپ رسید با این متن همراه بود. "شبکه تلفن متحرک به دو صورت قابل نصب در خودرو به صورت دستی در اختیار متقاضی قرار داده می‌شود تا در حال تردد، توقف در منزل یا محل کار مورد استفاده قرار گیرد." در ‌این آگهی آمده بود که 5 هزار شماره ثبت‌نام به عمل خواهد آمد و یک‌ماه بعد از ثبت‌نام واگذاری‌ها صورت می‌گیرد. ‌این شبکه در آن زمان تنها محدوده تهران بزرگ را از شرق به سرخه حصار، از غرب به ابتدای عوارضی جاده کرج، از جنوب به بهشت زهرا و از شمال به ارتفاعات شمال تهران محدود می‌کرد و تنها از ساعت 8 صبح تا 8 شب قابل دسترس بود. در بهمن ماه سال 1374، از طریق پست و به صورت مکانیزه ثبت‌نام آغاز شد. در‌ این سال در مجموع 185 هزار و 75 نفر ثبت نام کردند. لذا واگذاری سیم‌کارت ‌این گروه از متقاضیان که با گوشی هم تحویل می‌شد، از طریق پست و در دهه فجر سال 75 شروع و در اواخر سال 76 به پایان رسید.پایین آمدن قیمت تلفن همراه در بازار تا یک میلیون و پانصد هزار تومان، بدقولی مخابرات به دلیل تاخیر در واگذاری باعث شد تا تعداد متقاضیان برای سال 75 به 61 هزار و 900 نفر کاهش یابد. افزایش تعداد مشترکان تلفن همراه در کشور در آن سال‌های ابتدایی ورود ‌این فناوری به کشور حاشیه‌های جالبی را نیز در پیش داشت. با افزایش تعداد مشترکان و آن هم درحالی که در آن زمان چنین فناوری برای کاربران عجیب بود، اداره تحقیقات و مطالعات اجتماعی روابط عمومی‌ شرکت مخابرات‌ایران با درج آگهی‌هایی در روزنامه‌های آن زمان اقدام به برگزاری کلاس آموزش آشنایی با نحوه استفاده از تلفن همراه کرد. همچنین اظهارات مقامات سیاسی کشور در آن زمان نیز پیرامون ‌این فناوری شاید هم اکنون برای کاربران فعلی جالب باشد. به عنوان مثال هاشمی‌رفسنجانی در دوران ریاست جمهوری درباره استفاده از تلفن همراه در مراسم‌های گوناگون گفته بود: "تلفن دیجیتال امروز پیشرفته‌ترین ابزار استفاده از مخابرات است، خوشبختانه ما‌ این تکنولوژی را داریم و خودمان هم اداره می‌کنیم. حالا می‌توانیم ایمان بیاوریم به قدرت خوب نیروهای داخلی مان" یا در مراسم دیگری تاکید کرده بودند که "یک خط تلفن برکت عمر انسان را کلی بالا می‌برد و بسیاری از هزینه‌های زندگی را پایین می‌آورد." دومین اپراتور تلفن همراه ایران با نام ایرانسل در سال 85 وارد بازار کشور شد. در پاییز 1384 قرارداد سهامداران میان شرکت گسترش الکترونیک ایران و ام‌تی‌ان منعقد شد. در ششم آذر ماه 1384، مجوز اپراتوری دوم تلفن همراه توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، به شرکت ایرانسل اعطا شد. واگذاری و توزیع سیم‌کارت‌های شرکت ایرانسل در سه شهر تهران، تبریز و مشهد از روز شنبه 29 مهر 1385 آغاز شد.

امروزه با گسترش روزافزون دستگاه های موبایل، هر فردی دارای یک تلفن هوشمند است و می تواند آسان تر از گذشته، رویدادها را به گونه ای با مردم جهان به اشتراک بگذارد که گویی در برابر چشمان آنها رخ داده اند. تلفن های همراه هوشمند، امکانات و ابزاری را در اختیار کاربران قرار می دهند که توسط آنها علاوه بر امکان ثبت و ضبط اطلاعات، بتوانند از طریق ارتباط مستقیم با اینترنت، اخبار و محتوای خود را در هر جایی به طور مستقیم گزارش کنند. امکان ارتباط مستقیم تلفن های همراه هوشمند با سرویس های پست الکترونیک، شبکه های اجتماعی و همچنین امکان مخابره ی پیام های صوتی و تصویری، انقلابی در مسیر انتقال اطلاعات به عموم مردم است. امکانات تلفن های هوشمند، موجب شده که هزینه ی انتشار پیام برای کاربران تا حد زیادی کاهش یابد.  امروزه با گسترش فن آوری های ارتباطی گونه ی جدیدی از ارتباطات انسانی شکل گرفته است به شکلی که به وسیله آن می توان طیف وسیعی از ارتباطات کلامی و غیرکلامی ما بین انسانها را تصور کرد. همین مساله مورد توجه اپراتورهای تلفن همراه قرار گرفته تا از این پتانسیل عظیم در راستای گسترده ساختن خدمات خویش گام بردارند. از جمله اقدامات انجام گرفته می توان به تبلیغات از طریق تلفن همراه اشاره کرد که به علت درآمدزایی حائز اهمیت هستند. تبلیغات از این طریق را می توان هم شامل پیام های تبلیغی تجاری در نظر گرفت و هم خدماتی که اپراتورها از طریق ارسال پیام به مشترکین پیشنهاد می دهند. این خدمات شامل اطلاعات، اخبار، تفریح و سرگرمی، پخش محتوای ویدئویی، پخش محتوای صوتی، بازی و مسابقه و... خواهد بود که به صورت اختیاری در دسترس مشترکین قرار خواهد گرفت. آنچه مهم است مقررات حاکم بر ارایه این خدمات می باشد زیرا اگر چارچوب حقوقی مشخصی برای ارائه این خدمات وجود نداشته باشد، هم حقوق مخاطبان این خدمات به مخاطره می افتد و هم این که فعالان حوزه در اجرا و مدیریت فعالیت های خود به جهت نقض، اجمال یا عدم انسجام مقررات مربوط با مشکلات جدی مواجه خواهند شد. در واقع خدمات ارزش افزوده تلفن همراه، از جمله دستاوردهای نوین صنعت مخابرات است که ضمن درآمدزایی فراوان برای اپراتورهای تلفن همراه و رقابتی کردن هرچه بیشتر این صنعت به نفع مشتریان، طیف گسترده ای از خدمات را برای تسهیل زندگی شهروندان و کاهش رفت و آمد و صرف هزینه به ارمغان آورده است. می توان پیامک، صندوق صوتی، اینترنت یا همان GPRS را از متداول ترین خدمات ارزش افزوده مخابراتی دانست که به طور کلی به متقاضیان داده می شود. در میان خدمات یاد شده پیامک و GPRS با توجه به میزان مورد علاقه بودن میان مشترکان از اهمیت بیشتری برخوردارند. در سال های اخیر، با ارائه نسل های جدید تلفن ها و تبلت های هوشمند به بازار، شبکه های اجتماعی و نرم افزارهای اجتماعی وارد تلفن های همراه شدند و توانستند کاربران زیادی را جذب کنند. علاوه بر این، ارائه نسل های سه و چهار شبکه تلفن همراه، زیرساخت ارتباطی مورد نیاز برای توسعه رسانه ها و نرم افزارهای اجتماعی را در تلفن همراه فراهم کرد. نسل جدید شبکه تلفن همراه با رویکرد چند رسانه ای است. تری جی بر خلاف جی اس ام که نسلی برای انتقال صدا و اطلاعات بود، سرعت بالا برای انتقال چند رسانه ای را فراهم می سازد. در نسل سوم همه چیز در قالب اطلاعات دیجیتال منتقل می شود.  نرم افزارهای اجتماعی مختلفی برای پلتفرم های تلفن های هوشمند توسط شرکت ها عرضه شد. همچنین شبکه های اجتماعی اینترنتی مانند فیس بوک، نسخه موبایل خود را به کاربران عرضه کرده اند. برخی برای توصیف و تقسیم بندی وسایل جدید ارتباطی که زمینه ارتباطات اجتماعی را فراهم می کنند، از اصطلاح نرم افزار اجتماعی استفاده می کنند و ویژگی نرم افزار های اجتماعی را فراهم کردن تعامل در سطح بالا و پشتیبانی از کنش متقابل نمادین می دانند. ابزارهای ارتباطی این نرم افزارها کار گردآوری، ذخیره و عرضه اطلاعات را به صورت نوشتاری و یا صوتی و تصویری انجام می دهد.

پیام کوتاه:SMS = short message serrice

گاه جوامع از نیاز به سمت تولید می روند و گاه از تولید به سمت نیاز ، در جوامع پیشرفته از نیاز به سمت تولید حرکت می شود به عنوان مثال مردم در ارتباطات به سرویسی تحت عنوان پیام کوتاه نیاز دارند و درنتیجه پژوهشگران و مخترعان این سرویس را تولید می کنند. در یکی از بحث برانگیزترین و در عین حال طنزآمیز ترین رخدادهای مرتبط با سوانح خیابانی در لندن ، اس ام اس و موبایل متهمان اصلی قلمداد شده اند .در خیابان تنگ و باریک بریک لین واقع در شرق لندن ، رستورانهای آسیایی بسیاری واقع شده است ، این خیابان از سویی به دلیل نزدیکی به مناطق تجاری مرکز لندن و از سوی دیگر رستورانهای آسیایی یکی از خیابانهای پر رفت و آمد شرق لندن محسوب می شود اما هر روز در این خیابان موارد بسیاری از جراحت و صدمات بدنی که گاه منجر به حضور پلیس و آمبولانس می شد ، رخ می داد . علت این سوانح ، فرستادن اس ام اس در طی راه رفتن در این پیاده روی آکنده ا ز تابلوی تجاری و راهنمایی است که سبب اصابت سر به میله های آنها و مجروح شدن عابران می شود .در یک ماه آمار مصدومان در این خیابان آن چنان بالا رفت که به عنوان پرحادثه ترین خیابان لندن مورد توجه رسانه ها قرار گرفت ، شهردار این منطقه به تلویزیون بی بی سی لندن گفت که به دلیل پرداخت هزینه سنگین حضور آمبولانس و سرویس های اورژانس در این خیابان تصمیم به چاره اندیشی گرفته است .چاره اندیشی مورد نظر چیزی نبود جز پوشاندن همه میله ها ، تیرهای چراغ برق و موانع فلزی پیاده رو با لایه ای از بالشتک که از اصابت سر کسانی که در حین پیاده روی در حال نوشتن و فرستادن پیام های کوتاه هستند به این میله ها جلوگیری به عمل آید . خبر اینکه این خیابان به این دلیل دارای بیشترین آمار سوانح عابران در لندن شده است و تمهید شهرداری منطقه ، رسانه های بریتانیایی را بر سر ذوق آورد و نشریه مترو به ذکر آماری از کسانی که سال گذشته در حین راه رفتن و نوشتن و فرستادن پیامک دچار سانحه شده اند ، نوشت : پنجاه و هشت هزار احمق در پیاده روها ! شهرداری منطقه علاوه بر این تیرهای خیابان سایر خیابانهای منشعب که به خیابانهای اصلی منطقه مرکزی لندن از جمله آکسفورد استریت راه دارد را نیز با این بالشتک ها پوشانده است. در یک مطالعه اخیر از هر ده بریتانیایی یک نفر در هنگام نوشتن پیامک در پیاده رو دچار سانحه و جراحت شده است . دو سوم افراد مورد مصاحبه در این تحقیق در هنگام نوشتن پیامک با دیگران یا تیر چراغ برق تصادم کرده اند . در همین حال ایده ظاهرا ابلهانه ایجاد خط عابر پیاده ویژه ای برای کسانی که می خواهند در هنگام پیاده روی اس ام اس بفرستند نیز طرفداران بیشتری یافته است. در این تحقیق مشخص شده است که در سال گذشته بیش از 68 هزار نفر در بریتانیا در هنگام ارسال پیامک دچار سانحه شده اند که این سوانح منجر به جراحت هایی از زخم های کوچک تا شکستگی جمجمه شده است. روزنامه های بریتانیا به طنز نام این نوع سانحه جدید را سوانح راه رفتن و پیام فرستادن گذارده اند. معمولا ارتباطی موثر است که در آن بیشترین پیام با کمترین نماد انتقال یابد و پیامی مهم است که اطلاعات بیشتری داشته باشد و اطلاعاتی مهم هستند که غیر قابل پیش بینی باشند . اما آنچه ما در زمینه ارتباط پیامکی داریم بعضا حرف تازه ای نیست بلکه بیشتر یادآوری دانسته های قبلی است . بخشی از محبوبیت پیام های کوتاه برای نوجوانان از آنجا ناشی می شود که آنها به موبایل خود به عنوان بخشی از هویت خود می نگرند که وسیله شخصی و خصوصی است که به جوانان برای تحرک و برقراری ارتباط همزمان ، احساس استقلال می دهد. از جمله دلایل گسترش پیام کوتاه در ارتباطات اجتماعی میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:

1-    تسهیل دربرقراری ارتباط

2-    نیاز روحی جامعه به تفریح وتفنن:

طنز و فکاهی ، نقش مهمی در ایجاد تمدد اعصاب و روان ، بویژه در خلال امور روزمره دارد sms به خاطر ایجاد زنگ تفریحی کوتاه در بین کارهای روزانه ، طرفداران فراوانی دارد ، فرستادن لطیفه بیشترین کاربرد پیام کوتاه در ایران است. در طنز ، عمده ترین دغدغه های اجتماعی ، محدودیتها و یا تابوهای موجود در جامعه با بیانی لطیف و ظریف مورد نقد قرار می گیرد . به عبارتی دیگر، طنز این اجازه را به افراد می‌دهد که به صورت کم و بیش صریح، از وضع سیاسی – اجتماعی کشور انتقاد کنند . نقد اجتماعی با زبانی کنایی ، طنز آلود و ظریف ، که بخشی از سنت شفاهی مردم ایران را تشکیل می‌دهد و ریشه در فرهنگ و ادبیات ایران زمین دارد - در نبودن و یا ضعف احزاب سیاسی، نهادهای مدنی و ابزارهای رسانه‌یی و اطلاع رسانی، در SMS تبلور یافته و به صورت گسترده به اقشار و گروههای مختلف اجتماعی و سیاسی انتقال می‌یابد. براساس آمار منتشر شده توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در حدود 50 درصد SMSها در ایران، سرگرمی و لطیفه است ، به عبارت دیگر، از بین 40 میلیون SMS روزانه ، حدود 20 میلیون آنها به طنز ، لطیفه و نکته گویی اختصاص یافته است. البته بر طبق نظر سنجیهای مشارکتی انجام شده اخیر از طبقات و اقشار مختلف، درصد SMSهای طنز از 50 درصد به 30 تا 35 درصد کاهش یافته و این روند نزولی همچنان ادامه دارد و SMS، به کارکردهای واقعی خود نزدیکتر شده است.

کارکردهای SMS:

1-    کارکرد پیام رسانی

پیام رسانی ، همان کارکرد اولیه و ذاتی SMS است که در همه جای دنیا یکسان است و از آن ، به سرویس پیام کوتاه یاد می‌شود.

2-    ایجاد ارتباط انسانی

زندگی ، در دورانی که عصر مدرنیسم و صنعت نام گرفته و در اجتماعی که دوران گذار خود را می‌پیماید ، آثاری دارد که یکی از آنها قربانی شدن روابط انسانی است. ایران و بویژه تهران ، که در حال حاضر در چنین شرایطی قرار دارد ، نیازمند یافتن جایگزینهایی برای شیوه‌های سنتی‌تر روابط انسانی است . پیامهای کوتاه ، بخشی از این بار اخلاقی را به دوش می‌کشند . چه بسیار پیام های کوتاه که موجب شکل گرفتن رابطه‌یی تازه میان دو نفر می‌شوند.

3-    ایجاد تفنن و سرگرمی و تولید انبوه طنز

مشکلات بسیار جاری ، باعث شده است تا جامعه به لحاظ روحی سخت نیازمند تفریح و تفنن باشد. از آنجا که رسانه‌های عمومی، بخوبی این نیاز جامعه را برآورده نمی‌کنند، SMS ، به عنوان رسانه‌یی جایگزین یا مکمل ، در تکرار هر روزه خود ، کارکردی سخت شادی‌آفرین پیدا کرده‌اند . ایجاد تفنن و سرگرمی، نیازمند انبوهی از فکاهی های جدید است . پیام های کوتاه ، بویژه با دستمایه قرار دادن امور سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی ، ‌عرفی و … هر روز نو می‌شود.

4-    کارکرد تبلیغاتی

این کارکرد بیشتر مورد استفاده کارخانه‌ها ، بانکها ، برخی ادارات و مراکز دولتی ، سازمان صدا و سیما و برخی مراکز دینی قرار می‌گیرد ، که جهت تبلیغ کالاها ، یا خدمات خود از آن بهره می‌ برند  و البته پیامک های خود اپراتورهای سیم کارت که هر روزه پیامک های برای تبلیغ خدمات ارزش افزوده اپراتور خود ارائه می دهند. گرچه همواره بهره‌برداری از پیام کوتاه ، بحثهای حقوقی بیشماری، مبنی بر تجاوز به حریم خصوصی افراد به همراه داشته است ، نکته جالب توجه آنکه ؛ به رغم اعلام شرکت ارتباطات سیار برای جلوگیری از فرستادن این گونه SMSها برای کسانی که مایل به دریافت آن نباشند ، در طول یک سال گذشته ، تنها 3561 نفر، از بالغ بر 5 میلیون و 800 هزار مشتر ک ، درخواست عدم دریافت این گونه پیام‌ها را داده‌اند.

5-    کارکرد سیاسی

کارکرد سیاسی را ، شاید بتوان یکی از بزرگترین کار ویژه‌های SMS در ایران دانست . حجم بسیار گسترده‌یی از پیامهای کوتاه ، دارای مضمون سیاسی است . گویی فناوری تازه ، بهترین ابزار را در خدمت مردمانی قرار داده است که در طول تاریخ ، همواره ناخرسندی خود از حکومت را با طنز بیان می‌کرده‌اند.کارکرد سیاسی SMS در مقاطعی همچون زمان انتخابات ، بسی نمایان‌تر می‌شود . همانند تجربه کارکرد سیاسی sms در انتخابات هفتم مجلس شورای اسلامی زمانی که رسانه‌های عمومی ، از بحث پیرامون مسأله تحریم انتخابات منع شده بودند ، SMS‌ها ، پیام طرفداران تحریم را به همه جای کشور رساندند . هرچند ، از نتیجه و میزان تأثیرگذاری این پیامها اطلاعاتی در دست نیست ، ولی ، نفس این اقدام ، خود نکته‌یی حائز اهمیت در معادلات سیاسی ارزیابی می‌شود . ازدیگر کاربردهای سیاسی SMS، به کاربرد آن در آستانه نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری می توان اشاره نمود . در این انتخابات ، بعضی از پیامهای مبادله شده ، به منظور تخریب کاندیداهای ریاست جمهوری بوده است و نیز بکارگیری آن در انتخابات شورای شهر و خبرگان بوده است . در این دوره ، SMSها ، به عنوان ابزار تبلیغات ، توانستند بخش وسیعی از کشور را پوشش دهند و SMS به صورتی گسترده ، وارد عرصه تبلیغات سیاسی کاندیداها شود . پیامها در این دوره از انتخابات ، عاری از تبلیغات تخریبی برای کاندیداهای مختلف بوده و از جریانهای مختلف سیاسی، SMSهایی برای شهروندان ، بویژه در تهران و شهرهای بزرگ فرستاده شده است.

6-    کارکرد رسانه‌یی

مخاطبان رسانه‌ها ، دارای علایق خاصی هستند که در انتخاب رسانه مطلوب، نقش اساسی ایفا می‌کند. به عبارت دیگر، مخاطبان در پی آن هستند که آنچه را از جنس علایق‌شان است، در رسانه بیابند. با توجه به این اصل، آنچه در مورد رسانه‌های موجود در ایران مشهود است، برآورده نشدن خواست و علایق مخاطبان و نوعی بی‌توجهی به سلیقه آنان رویکرد اطلاع‌رسانی قطره‌چکانی، موجب شده تا در این میان، SMS با توجه به ویژگیهای منحصر به فردش، نقش بدیل را برعهده گیرد.